Niềng răng ngày càng trở nên phổ biến, được nhiều người lựa chọn để khắc phục các khuyết điểm về răng miệng. Tuy nhiên, quá trình niềng răng cũng tiềm ẩn một số biến chứng, trong đó có tình trạng hóp má.
Theo thống kê, khoảng 5-10% người niềng răng gặp phải tình trạng hóp má ở mức độ nhẹ đến trung bình. Con số này có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây.
Hóp má khi niềng răng không những khiến gương mặt mất cân đối, ảnh hưởng thẩm mỹ mà còn gây khó khăn cho việc ăn nhai, nói chuyện. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến vẹo hàm mặt vĩnh viễn.
Chính vì vậy, các vấn đề liên quan đến nguyên nhân, cách khắc phục hóp má khi niềng răng đang nhận được sự quan tâm của nhiều người. Bài viết sau đây sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về chủ đề này.
Niềng răng có bị hóp má không? Nguyên nhân do đâu?
Niềng răng là phương pháp phổ biến để chỉnh sửa các khuyết điểm về răng miệng như hô móm, răng thưa, răng mọc lệch lạc… Tuy nhiên, quá trình niềng răng có thể dẫn đến tình trạng hóp má ở một số người.
Theo các bác sĩ chuyên khoa, hóp má khi niềng răng thường do các nguyên nhân sau:
Mất răng nhiều và kéo dài
Mất răng nhiều trong thời gian dài là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng hóp má ở người niềng răng, với cơ chế cụ thể:
- Khi bị mất nhiều răng, xương hàm sẽ bị mất đi áp lực từ răng lên xương trong thời gian dài. Điều này khiến cấu trúc xương hàm bị teo dần và mất đi khối lượng.
- Khi xương hàm bị teo nhỏ, các cơ nhai bên phía mất răng cũng bị co rút lại để thích ứng với kích thước xương. Sự mất cân bằng cơ hai bên làm khuôn mặt bị lệch và lõm xuống.
- Nếu tình trạng mất răng kéo dài trong nhiều năm trời thì xương và cơ sẽ rất khó phục hồi sau này. Do đó khi niềng răng sẽ dễ bị hóp má nặng hơn.
- Để ngăn ngừa hóp má, người bị mất răng cần được bổ sung implant hoặc răng giả càng sớm càng tốt. Tránh để xương và cơ bị teo nhỏ quá lâu.
Như vậy, mất răng nhiều và kéo dài chính là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng hóp má ở người niềng răng. Cần khắc phục triệt để nguyên nhân này để tránh biến chứng.
Thói quen ăn nhai không đều
Thói quen ăn uống, nhai không đều hai bên là một trong những nguyên nhân thường gặp gây ra tình trạng hóp má ở người niềng răng.
Cụ thể:
- Do thói quen sinh hoạt, tật nghiện thuốc lá, nhai kẹo cao su một bên, nhiều người có xu hướng nhai nhiều hơn bên này.
- Khi nhai nhiều và mạnh bên này trong thời gian dài sẽ khiến các cơ nhai bên đó phát triển tốt và mạnh hơn bên còn lại.
- Tình trạng mất cân bằng cơ hai bên sẽ khiến mặt dần bị lệch và lõm xuống bên ít hoạt động.
- Khi niềng răng, sự mất cân đối cơ đã tồn tại lâu năm sẽ không được khắc phục triệt để, dẫn đến hóp má về phía bên yếu hơn.
- Để ngăn ngừa hóp má, người niềng răng cần chú ý nhai đều đặn 2 bên, tránh thói quen nhai một bên nhiều hơn.
Như vậy, thói quen ăn uống, nhai lệch một bên sẽ là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng hóp má sau niềng răng. Cần sửa đổi thói quen để đảm bảo sự cân bằng cơ hàm 2 bên.
Kỹ thuật niềng răng không chuẩn
Kỹ thuật niềng răng không chuẩn, thiếu kinh nghiệm của bác sĩ là một nguyên nhân thường gặp gây ra tình trạng hóp má ở người niềng răng.
Cụ thể:
- Niềng răng là kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi bác sĩ phải có chuyên môn cao, tay nghề thành thạo và kinh nghiệm.
- Nếu bác sĩ thiếu kinh nghiệm, còn non nớt trong nghề thì rất dễ mắc các sai sót như: đeo mắc cài không chuẩn, tạo lực kéo không cân bằng hàm dưới và trên…
- Những sai sót này sẽ gây áp lực lệch lên cấu trúc xương hàm, khiến mặt dễ bị lệch và lõm xuống sau khi tháo mác niềng răng.
- Một số sai sót khác như di chuyển răng quá nhanh, không để thời gian để xương và cơ thích nghi cũng gây hóp má.
- Do đó, lựa chọn bác sĩ giỏi, có nhiều kinh nghiệm là vô cùng quan trọng để tránh các biến chứng như hóp má khi niềng răng.
Như vậy, kỹ thuật niềng răng non kém chính là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng hóp má. Bệnh nhân cần lựa chọn bác sĩ uy tín, chuyên nghiệp để được điều trị đúng cách.
Chế độ ăn uống, sinh hoạt không hợp lý
Chế độ ăn uống và sinh hoạt không hợp lý cũng là một nguyên nhân phổ biến dẫn đến hóp má ở người niềng răng.
Cụ thể:
- Chế độ dinh dưỡng kém, thiếu hụt các vitamin và khoáng chất cần thiết sẽ khiến cơ thể suy nhược, sức đề kháng giảm sút.
- Khi cơ thể yếu, quá trình phục hồi sau khi niềng răng sẽ chậm và kém hiệu quả. Các cơ dễ bị teo, mất cân bằng dẫn đến nguy cơ hóp má cao hơn.
- Thói quen sinh hoạt bất hợp lý như thức khuya, thiếu ngủ, căng thẳng mãn tính cũng ảnh hưởng xấu đến quá trình phục hồi của cơ mặt.
- Do đó, những người có lối sống ít vận động, dinh dưỡng kém, sinh hoạt không lành mạnh sẽ dễ gặp phải tình trạng hóp má sau khi niềng răng.
Như vậy, chế độ sinh hoạt lành mạnh, dinh dưỡng hợp lý là yếu tố quan trọng giúp phòng tránh hóp má khi niềng răng.
Một số bệnh lý về xương, hormone, di truyền
Ngoài các nguyên nhân phổ biến như mất răng, thói quen ăn uống không đều… thì một số bệnh lý về xương khớp và di truyền cũng có thể dẫn đến hóp má khi niềng răng, cụ thể:
- Một số bệnh lý như loãng xương, thoái hóa khớp hàm, suy giảm estrogen, rối loạn tuyến giáp… sẽ khiến cấu trúc xương mặt dễ bị yếu và biến dạng.
- Khi xương yếu hoặc bị biến dạng sẽ ít chịu lực tốt hơn. Do đó khi niềng răng sẽ dễ bị lệch và lõm xuống gây hóp má.
- Yếu tố di truyền cũng quan trọng. Một số người có khuôn mặt góc cạnh, xương yếu hơn do di truyền nên cũng dễ hóp má.
- Các bệnh lý và di truyền khiến xương dễ bị tổn thương hơn dưới tác động của lực khi niềng răng.
Như vậy, các yếu tố về bệnh lý, di truyền cũng có thể góp phần gây nên tình trạng hóp má nhưng ít gặp hơn so với các nguyên nhân phổ biến khác.
Như vậy, có nhiều nguyên nhân dẫn đến hóp má khi niềng răng. Tùy vào nguyên nhân cụ thể mà cách khắc phục sẽ khác nhau.
Cách khắc phục hiệu quả tình trạng hóp má khi niềng răng
Sau đây là một số cách để hạn chế và khắc phục tình trạng hóp má trong và sau quá trình niềng răng:
Chọn địa chỉ niềng răng uy tín, bác sĩ giỏi
Lựa chọn địa chỉ niềng răng uy tín, chất lượng là yếu tố quan trọng nhất giúp phòng tránh tình trạng hóp má có thể xảy ra trong quá trình niềng răng.
Bệnh nhân nên tìm đến các nha sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản và có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề. Tránh chọn các nha sĩ không rõ nguồn gốc, thiếu kinh nghiệm dễ dẫn đến sai sót kỹ thuật. Nha sĩ giỏi sẽ thăm khám kỹ lưỡng, làm các xét nghiệm cần thiết để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Lựa chọn cơ sở niềng răng có trang thiết bị hiện đại, công nghệ mới nhất sẽ mang lại kết quả tốt nhất. Sử dụng mắc cài chất lượng cao, vật liệu an toàn cũng góp phần hạn chế tối đa các biến chứng không mong muốn.
Tái khám định kỳ đúng lịch hẹn
Tái khám định kỳ giúp bác sĩ kiểm tra tình trạng niềng răng, theo dõi quá trình phục hồi của xương hàm mặt. Nếu phát hiện có dấu hiệu lệch khớp cắn, hàm mặt không cân đối, bác sĩ sẽ kịp thời điều chỉnh lại mắc cài cho phù hợp.
Tuân thủ đúng lịch hẹn sẽ giúp can thiệp sớm trước khi tình trạng trở nên nghiêm trọng và khó điều trị. Thông thường, thời gian tái khám là 6 tháng/lần trong giai đoạn đầu sau niềng răng..
Chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý
Chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng hợp lý giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng sức đề kháng và hỗ trợ quá trình phục hồi nhanh chóng, hiệu quả sau khi niềng răng, do đó giảm nguy cơ hóp má. Chế độ ăn uống cần đầy đủ chất, tránh thức ăn quá cứng, dính, khó nhai gây tổn thương niềng răng.
Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm, tránh thức quá khuya ảnh hưởng tới quá trình phục hồi. Tập thể dục thể thao nhẹ nhàng 30 phút mỗi ngày để cải thiện sức khỏe, sức đề kháng.
Giữ tinh thần thoải mái, lạc quan. Tránh căng thẳng kéo dài, tập thiền định để giảm stress. Uống đủ nước, không hút thuốc lá, rượu bia.
Việc duy trì lối sống lành mạnh và dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp phục hồi nhanh chóng, ngăn ngừa nguy cơ hóp má sau khi niềng răng.
Thực hiện bài tập kích thích cơ nhai
Để tăng cường sức mạnh cơ nhai, ngăn ngừa tình trạng mất cân bằng cơ dẫn đến hóp má, bệnh nhân cần thực hiện các bài tập sau:
- Massage nhẹ nhàng xung quanh hàm, xương gò má hàng ngày bằng các động tác xoa bóp, vỗ, day để kích thích tuần hoàn máu.
- Tập nhai kẹo cao su không đường để rèn luyện cơ nhai. Nhớ nhai đều 2 bên, mỗi bên 5-10 phút mỗi ngày.
- Thực hiện các bài tập kéo giãn cơ mặt: mở to miệng, vặn môi, phồng má, cười rộng… mỗi động tác giữ 5-10 giây.
- Các bài tập cần được thực hiện đều đặn hàng ngày, mỗi bài 2-3 lần mới mang lại hiệu quả.
- Kết hợp với chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt lành mạnh sẽ giúp phòng tránh tình trạng mất cân bằng cơ dẫn đến hóp má.
Như vậy, thực hiện đều đặn các bài tập kích thích cơ nhai là việc cần thiết giúp phòng tránh hóp má sau khi niềng răng.
Chỉnh sửa mắc cài kịp thời nếu cần
Nếu qua khám và thăm khám, bác sĩ phát hiện mắc cài đang tạo áp lực không cân bằng lên xương hàm và dẫn đến hóp má thì cần điều chỉnh lại mắc cài như sau: Bác sĩ có thể điều chỉnh lại vị trí gắn mắc cài cho thích hợp hơn để khắc phục tình trạng mất cân bằng hiện tại. Tùy trường hợp, có thể thay đổi loại mắc cài phù hợp hơn để tạo lực kéo cân bằng lên xương. Điều chỉnh lại lực kéo của mắc cài về mức vừa phải, không quá mạnh để tránh gây ra áp lực lệch. Sau khi chỉnh sửa mắc cài, bệnh nhân cần đến tái khám định kỳ để đánh giá hiệu quả và tiếp tục điều chỉnh nếu cần.
Việc chỉnh sửa mắc cài kịp thời sẽ giúp khắc phục tình trạng hóp má do lực kéo không cân bằng gây ra. Đây là biện pháp hữu hiệu để cải thiện hóp má sau niềng răng.
Thời gian hóp má sau khi niềng răng mất bao lâu để hết?
Thời gian để khắc phục triệt để tình trạng niềng răng bị hóp má phụ thuộc vào một số yếu tố sau:
- Mức độ nghiêm trọng của tình trạng hóp má: hóp má nhẹ có thể được cải thiện sau 3-6 tháng, trong khi hóp má nặng cần 6-12 tháng hoặc lâu hơn.
- Nguyên nhân gây ra hóp má: do mất cân bằng cơ hay do lực kéo mắc cài không đều… sẽ ảnh hưởng tới thời gian điều trị.
- Tuổi tác và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân: người trẻ, sức khỏe tốt sẽ phục hồi nhanh hơn.
- Chế độ chăm sóc và điều trị mà bệnh nhân áp dụng: tích cực, đúng cách sẽ rút ngắn thời gian phục hồi.
- Mức độ kiên trì thực hiện các bài tập và theo dõi tái khám của bệnh nhân.
Như vậy, tùy từng trường hợp mà thời gian cải thiện hóp má sau niềng răng có thể kéo dài từ 3 tháng cho tới hơn 1 năm. Bệnh nhân cần thăm khám định kỳ để bác sĩ đánh giá và dự đoán chính xác.
Các bài tập giúp phục hồi cơ nhai, giảm hóp má hiệu quả
Để giảm tình trạng hóp má trong và sau quá trình niềng răng, các bác sĩ khuyên bệnh nhân nên thực hiện các bài tập sau để tăng cường sức mạnh cơ hàm mặt:
Bài tập cải thiện cơ nhai
Nhai kẹo cao su không đường khoảng 10-15 phút mỗi ngày, chia làm 2-3 lần tập.
Bước 1: Đặt miếng kẹo cao su vào giữa 2 hàm răng, dùng sức nhấm nhẹ lên kẹo cao su.
Bước 2: Vận động cả 2 bên hàm, nhai đều từ trước ra sau, từ trong ra ngoài để luyện cơ nhai 2 bên. Nhai theo chiều thuận và nghịch để cơ được vận động đa chiều.
Lưu ý: nhai nhẹ nhàng, không nên cắn mạnh vào kẹo cao su để tránh tổn thương niềng răng.
Bài tập cơ mewing
Bước 1: Đầu tiên nằm thư giãn, đặt lưỡi áp sát vào vòm miệng phía trên.
Bước 2: Kéo căng cơ hàm dưới và cổ, tạo cảm giác hàm dưới muốn tách ra khỏi hàm trên.
Bước 3: Giữ tư thế này trong vòng 10 giây, sau đó thư giãn 1-2 giây rồi lặp lại.
Thực hiện đều đặn mỗi ngày, mỗi lần khoảng 10-15 lần lặp lại.
Bài tập chức năng cơ
Bước 1: Ngồi thẳng lưng, thư giãn cơ mặt.
Bước 2: Mở to miệng, đưa hàm dưới hết mức có thể ra phía trước.
Bước 3: Giữ khoảng 5 giây rồi đóng miệng lại, cắn răng vào nhau.
Lặp lại động tác này đều đặn hàng ngày, mỗi lần 20 lần lặp.
Bài tập súc miệng
Bước 1: Pha nước muối sinh lý ấm, không nên quá mặn.
Bước 2: Nghiêng đầu về phía trước, há miệng rồi súc miệng trong khoảng 3-5 phút.
Bước 3: Có thể massage nhẹ nhàng xung quanh môi và má để tăng tuần hoàn máu.
Thực hiện súc miệng 2 lần/ngày, sau khi ăn sáng và trước khi đi ngủ.
Bài tập chu môi thành hình chữ O
Bước 1: Thư giãn cơ mặt, miệng nhẹ nhàng hé mở.
Bước 2: Dùng các cơ vòng quanh môi, tạo hình tròn O bằng môi một cách tự nhiên.
Bước 3: Giữ nguyên tư thế môi O trong 5 giây. Cảm nhận sự kéo giãn nhẹ nhàng ở các cơ xung quanh môi.
Bước 4: Sau đó từ từ thư giãn các cơ môi, để môi trở lại tư thế ban đầu.
Lưu ý: Động tác này cần thực hiện nhẹ nhàng, tránh căng môi quá mức. Lặp lại động tác 10-15 lần, thực hiện 1-2 lần/ngày. Bài tập giúp cơ môi dẻo dai hơn.
Bài tập “Mặt cá cười”
Bước 1: Thư giãn toàn bộ các cơ mặt, miệng nhẹ nhàng hé mở.
Bước 2: Đặt 2 ngón tay cái ở 2 góc miệng, từ từ kéo 2 góc miệng ra phía sau và hướng lên trên.
Bước 3: Tạo thành nụ cười đều 2 bên, giữ nguyên tư thế 5 giây. Cảm nhận sự căng giãn ở các cơ hàm và má.
Bước 4: Thư giãn cơ mặt, để môi trở về tư thế ban đầu.
Lặp lại động tác trên 15-20 lần/ngày.
Bài tập ngẩng đầu lên trần nhà
Bước 1: Đứng thẳng, thư giãn cơ cổ và vai.
Bước 2: Từ từ ngửa đầu ra phía sau, mắt nhìn lên trần nhà. Đồng thời mở to miệng như đang nuốt trứng gà.
Bước 3: Giữ nguyên tư thế này trong 5-10 giây để cảm nhận sự kéo giãn cơ cổ và cơ xung quanh miệng.
Bước 4: Sau đó chậm rãi nghiêng đầu trở lại tư thế ban đầu.
Lặp lại động tác 10-15 lần/ngày.
Bài tập luân chuyển không khí trong miệng
Bước 1: Ngồi thẳng lưng, đóng miệng lại.
Bước 2: Hít mạnh không khí vào 2 má bên trái, giữ trong 3-5 giây.
Bước 3: Thở mạnh ra, đẩy không khí qua 2 má bên phải.
Bước 4: Tiếp tục lặp lại hít vào bên phải, thở ra bên trái.
Lặp lại chuyển động qua lại 10-15 lần.
Bài tập lưỡi
Bước 1: Đặt lưỡi sao cho đầu lưỡi chạm vào vòm miệng phía trên.
Bước 2: Dùng sức đẩy và ấn đầu lưỡi lên vòm miệng trong 5 giây.
Bước 3: Sau đó thư giãn lưỡi. Lặp lại động tác này 10-15 lần.
Bài tập mở to miệng
Bước 1: Đứng hoặc ngồi thẳng lưng, thư giãn mặt và cổ.
Bước 2: Từ từ mở to miệng, để hàm dưới tụt xuống tự nhiên. Đầu lưỡi duỗi thẳng ra.
Bước 3: Giữ miệng mở rộng trong 5-10 giây rồi nhẹ nhàng đóng miệng lại.
Lặp lại động tác mở miệng thật to 10-15 lần/ngày.
Mong rằng với hướng dẫn cụ thể, các bài tập sẽ dễ thực hiện hơn. Hãy tập luyện đều đặn mỗi ngày nhé!
